De botbank is een term die niet veel voorkomt. Toch is Bravis een van de weinige middelgrote ziekenhuizen in Nederland met een botbank en dat is best bijzonder. Stan-Antoine Bell, orthopedisch chirurg, is verantwoordelijk voor deze Botbank. Hij deelt graag zijn kennis over dit onderwerp.
Een botbank is heel simpel gezegd een verzameling van menselijke botten. De botten in de botbank zijn gedoneerd door een patiënt en kunnen weer gebruikt worden bij een andere patiënt. Tot die tijd liggen de botten bewaard in speciale vriezers.
Wat voor botten worden er bewaard in de botbank?
In de botbank liggen met name heupkoppen bewaard. Een heupkop is een stuk bot dat bij een heupoperatie wordt verwijderd. Dit bot wordt vervangen door een heupprothese.
Het is echter niet zo dat een versleten heupkop de reden is voor een heupoperatie. Juist de kraakbeenlaag tussen de heupkop en –kom is vaak versleten en dat geeft pijn bij het bewegen. “De kraakbeenlaag is de glijlaag tussen de botten. Wanneer deze is versleten, moet ook de heupkop worden verwijderd om een prothese te kunnen plaatsen, maar de heupkop is vaak nog in goede staat,” vertelt Stan-Antoine.
Het is zonde om dit bot dan zo weg te gooien. Daarom worden de heupkoppen van patiënten gedoneerd aan de botbank om later te kunnen gebruiken voor iemand anders.
Hoe werkt het doneren van botten?
Voordat de chirurg begint aan de heupoperatie, geeft de patiënt toestemming om het bot te doneren. De patiënt vult hierbij ook een vragenlijst in om na te gaan of het bot schoon is van op bot overdraagbare ziektes, bacteriën en virussen.
Na de operatie wordt het bot in een van de vriezers in de botbank bewaard. Met een stukje van het bot worden nog meer onderzoeken gedaan en als alle testen goed resultaat geven, wordt het bot verplaatst naar de vriezer met alle goedgekeurde botten. Deze zijn gesorteerd op volgorde van klein naar groot.
In de vriezers liggen de botten op -80 graden bewaard. Binnen 3 weken zou het donatiebot van de ene patiënt naar de andere kunnen gaan, maar wanneer er nog geen bot nodig is, kunnen ze in de vriezers maximaal 5 jaar bewaard blijven.
Wanneer maakt iemand gebruik van een botdonatie?
Het kan zijn dat iemand jaren na zijn heupoperatie weer last krijgt van diezelfde heup. Er is een gat ontstaan tussen de heupprothese en het lichaam, waardoor de heup geen steun meer heeft bij het bewegen. Dat gat moet gedicht worden en dat is waar de botbank weer om de hoek komt kijken.
Het donatiebot wordt uit de vriezer gehaald en op kamertemperatuur gebracht. Eenmaal op kamertemperatuur wordt het bot in een maalijzer vermalen tot kleine kruimels. “Na het vermalen lijken het net soepcroutons, om er een beeld bij te geven,” geeft Stan-Antoine aan.
Die croutons of kruimels bot worden als een soort cementlaag gebruikt om het gat tussen de heup en het bekken op te vullen. Tijdens deze ingreep wordt de heupprothese ook deels vervangen. Binnen een half jaar na deze operatie is het vermalen bot gevormd naar eigen bot. Op deze manier krijgt zowel het donatiebot als de heup van de patiënt een nieuw leven.
Het coronavirus veroorzaakte een grote groei van de wachtlijsten in de Nederlandse ziekenhuizen. In het Bravis ziekenhuis ging het om een kleine duizend patiënten die langer op hun ingreep moesten wachten. Sinds 6 september worden deze operaties ingehaald. Orthopedie heeft ook in de zomer al veel geopereerd, zodat eind dit jaar de wachtlijst voor knie-, heup- en schouderoperaties weer terug is op het niveau van voor corona.